Het Monogame Drama
Door: Simone van Saarloos
Een filosofisch pamflet over de problemen van de monogamie. Tevens een ode aan de polyamore single als wereldverbeteraar en levenskunstenaar.
Jaar: 2015
Uitgever: Bezige Bij
ISBN: 9789023495864
Met veel plezier heb ik het boek “Het monogame drama” van Simone van Saarloos gelezen. Een pamflet, zoals zij het zelf noemt. Hoofdthema: hoe de valkuilen van het monogame leven te vermijden?
De uitspraken die ze hierover doet, liegen er bepaald niet om! ‘Liefde is een industrie, net als de dood’. De illusies bij vaste monogame relaties vergelijkt ze met roltrappen, waarbij elke trede omhoog een nieuwe ‘stap’ inhoudt, tot en met het samenwonen en kindjes krijgen toe.
Dit vastgezette verstikkende leven staat tegenover de gevarieerde verbintenissen die singles kunnen aangaan. Volop diversiteit, spreiding van sociale risico’s en ruimte voor individualiteit. Single- zijn als levenskunst, in plaats van tijdelijke, liefst zo kort mogelijke situatie.
Hierbij betrekt Simone een diversiteit aan bronnen, variërend van psychologisch onderzoek tot moderne filosofische terminologie. Soms erg abstract, dan weer heel concreet of aan de hand van eigen ervaringen, tot en met een inkijkje in de mores van de parenclub, als het gaat om aanraken en afwijzen. Het levert een caleidoscoop op, met telkens wisselende, kleurrijke en fragmentarische beelden. Niet helemaal af, ook niet altijd per se waar, maar wel tot nadenken stemmend.
Een verhelderend stukje vind ik bijvoorbeeld de relatie die Simone legt met het (actuele!) onderzoek van Taleb, die stelt dat we steeds vaker zullen worden geconfronteerd met onvoorspelbare gebeurtenissen, de ‘zwarte zwanen’. Taleb onderscheidt het fragiele, het robuuste en het antifragiele. In onze gecontroleerde Westerse wereld hebben we de neiging om toeval, vernieuwing en risico uit te bannen. Juist dát nekt ons, volgens Simone, óók in relaties. Daardoor worden de intieme verbindingen fragiel. Het ideaal van de monogame relatie is teveel gericht op veiligheid. Alleen door risico’s te omarmen, ontstaan ruimte en het antifragiele. Een relatie hoeft niet meer ergens naar toe (de roltrap), maar mag er zijn, inclusief dagelijkse chaos en kwetsbaarheid.
Simone formuleert een sociale schijf van vijf van ingredienten voor een gezonde beleving van liefde. Persoonlijk vind ik die schijf van vijf wat minder sterk. Voorbeeldje: ‘Wees niet overvloedig in je behoefte aan contact, aanvaard dat je niet alles hoeft te delen en blijf mobiel, zodat je je verlangens verdeelt.’ Zijn we alleen nog ons eigen centrum in onze relatiewereld? Voor poly’s lijkt het me een uitdaging om de juiste mix te vinden van ‘vrijheid’ versus ‘verbinding’ in onze pluriforme verbintenissen. Spelregels zijn zeker zinvol. Die kunnen wel verder gaan dan alleen de keus om op jezelf te staan. Je kunt er zelfs over praten met je lieven, zonder je te verstoppen. Bijvoorbeeld over open en eerlijk contact, communicatie, hanteren van emotie en grenzen. Kijk nog eens naar ons PolyFest op deze site (onder rubriek opinie op deze site) en formuleer vooral je eigen set die bij jou en je geliefde(n) past.
In het boek staan nogal wat uitspraken waarin een stevige idealisering te vinden is van niet-traditionele relaties. Bij heteroseksuele mensen is de stelling dat de vanzelfsprekende voortplanting een gezinsband garandeert, volgens de auteur een statische constructie die ‘fragiel’ is omdat er risico’s uitgebannen worden. Alleen homogezinnen en niet-nucleaire families geven zichzelf actief vorm, vindt Simone, en alleen deze (?) hebben een sterke onderlinge verbinding. Provocerende stellingnames die vooral leuk zijn omdat ze zo prikkelend zijn. We zien deze statements graag onderbouwd worden 😉 Want waarom zouden alleen polyamoristen aan reflectie doen? De mono-wereld is net zo veelkleurig als de polywereld, als ik naar mijn eigen omgeving kijk.
De auteur spreekt zichzelf heerlijk inconsequent tegen door op de ene pagina te stellen dat Liefde een geïnstitutionaliseerde gestolde versie is van de oorspronkelijke Eros. Om een hoofdstukje later het belang van ‘geven als surplus’ te bezingen, met citaten uit Erich Fromms ‘Liefde als Kunst en kunde’, een bestseller uit het jaar 1956. Ik kan me trouwens herinneren dat Erich Fromm in datzelfde boek minder fijne dingen heeft geschreven over homoseksualiteit en de ‘desintegratie van de liefde in de moderne tijd’ door het loslaten van de band tussen seks en liefde. Fromm had het niet zo op met de cultuur van vrijheid blijheid in de liefde, hij was toch vooral mono-minded. Een kniesoor die hierop let. Mooi is weer Simones laatste pleidooi voor zelfrespect en acceptatie van de ‘zwarte zwanen’. Niet het temmen, maar het trotseren van de chaos is de levenskunst die liefde nodig heeft.
Alles bij elkaar is dit boek een ‘must’ voor mensen die interesse hebben in polyamorie en die het filosofische (cognitieve) debat niet schuwen. Je vindt voldoende opvattingen en munitie waarmee je kritisch kunt kijken naar (vooral) de traditionele hetero-mono-relatie. Neem het niet al te letterlijk, geniet er gewoon van! Het pamflet is zelf een filo-poly-spel en het schudt de boel eens lekker op. Bravo, Simone. Dat gaat vast lukken zo.
Geef een reactie