Een film over leven en vrije liefde in een commune in de jaren ’70. Geïnsipreerd door de persoonlijke ervaring van de filmer (1969), die zelf opgroeide in een commune.
Regie: Thomas Vinterberg
Jaar: 2016
De Deense Filmmaker Thomas Vinterberg is zoon van ouders die in een commune woonden, in de jaren ’70. Hij werd geboren in 1969 en groeide er zelf in op. De film ‘Kollektivet’ heeft hij gewijd aan het leven in zo’n woonvorm. Thomas: “Het was een heerlijke jeugd, we waren één grote familie.’’ Maar zijn herinneringen aan oeverloos woonkameroverleg over kleine details zijn minder geweldig….
In de film ‘Kollektivet’ besluit het echtpaar Erik en Anna om met hun dochter en wat vrienden een hechte woongroep op te richten. Anna, die nieuwslezeres op de TV is, wil wat meer leven in de brouwerij, in haar wat saaie leven met manlief, die zich vooral op zijn rol als docent en architect richt. Ook de puberdochter vindt het fantastisch om met meer mensen in een groot huis te trekken. Er ontstaat een bonte verzameling aan mannen en vrouwen die de woning, het huishouden en de maaltijden delen. Op het eerste gezicht warm betrokken, één grote familie, gehuld in fluwelen tuinbroeken. De huisvergaderingen gaan over het te snel opraken van alcohol, waarbij niet duidelijk is wie de boosdoener is die vergat om de omzet netjes te noteren. Vermakelijke discussies over de ditjes en datjes van een hippiehuishouden.
De idealen van vrijheid, blijheid en saamhorigheid worden zwaar beproefd als Eriks minnares Emma ook intrekt. Emma is studente bij Erik en zo’n twintig jaar jonger. Erik bekent zijn vrouw dat hij een andere relatie erbij heeft. Omdat Anna vooral bang is dat Erik haar verlaat, wil ze dat Emma ook in de woongroep komt. Dat lijkt een ‘polyamore oplossing’, maar is het niet. Want zodra Emma in de groep komt, wordt zij gezien en behandeld als dé partner van Erik “Jullie zijn nu samen”, zeggen de woongroepleden. Emma verdringt hierdoor ongewild Anna, als vrouw van Erik. Uiteindelijk blijft Anna eenzaam en alleen achter op haar kamer, terwijl Erik en Emma romantische avonden en nachten in de commune beleven. Anna zoekt haar troost in drank en krijgt een inzinking tijdens een nieuwsuitzending, waardoor ze ook nog eens haar werk verliest. Er ontstaat een heftig drama in de commune, waarbij dochter van 14 uiteindelijk een oplossing weet te forceren. Fraai in beeld gebracht hoe alle karaktervolle personages mee-leven en mee-lijden en wijze of onhandige pogingen doen om de problemen van Anna, Erik en Emma op te lossen.
De film is sowieso leuk voor mensen die een inkijkje in het communeleven de moeite waard vinden. Hoewel de film geen ‘polyamorie’ laat zien, is het wel een film die ons als kijker tot denken stemt over (samen)leven met lieven in meervoud. Als je een beetje ingevoerd bent in het gedachtegoed en de ervaringskennis van polyamoristen zie je haarfijn in welke valkuilen de hoofdrolspelers donderen. Bijvoorbeeld beroerd met elkaar communiceren, pijnpunten ontwijken in plaats van bespreken. Jezelf opofferen en niet goed opkomen voor wat je nodig hebt om een nieuw lief van je partner te accepteren. In een waas van verliefdheid de pijn van je partner niet zien. Gelukkig kan het anders.
Voor wie de jaren ’70 heeft meegemaakt een zwaarmoedig feest van herkenning wat betreft de problematiek van ‘vrije liefde’ die werd gedeeld zonder rekening te houden met het gegeven dat wij wezens van vlees, bloed en emoties zijn…Kortom: een aanrader, toch, alles bij elkaar. En veel grandioos spel, alleen daarom al een goede reden om te kijken.
