Recensie van de film Oppenheimer, vanuit een polyperspectief.
Regie: Christopher Nolan
Scenario: Christopher Nolan
Jaar: 2023
De film Oppenheimer is een verfilming van de biografie “American Prometheus” van Kai Bird en Martin Sherwin. Het verhaal gaat uiteraard over J. Robert Oppenheimer, theoretisch natuurkundige en ‘vader van de atoombom’. De film is gemaakt door Christopher Nolan, met Cillian Murphy in de hoofdrol. ‘Onze’ Nederlandse Hoyte van Hoytema deed de cinematografie.
Oppenheimer lijkt een fascinerende psychologische vertelling van een man die zowel ‘vader’ als ‘vernietiger’ werd. De film laat een beeld zien van het leven van Oppenheimer, vanaf zijn tijd als beginnende wetenschapper tot zijn hoorzitting na de tweede wereldoorlog, waarbij hij bevraagd werd op zijn sympathie voor het communisme en mogelijke relaties met de Communistische Partij in Amerika.
Intussen worden de complexe relaties van Oppenheimer met twee vrouwen in kaart gebracht, met minnares Jean Tatlock en met zijn uiteindelijke levenspartner Kitty. In de film komt eerst de rommelige en onduidelijke relatie met Jean aan bod. Zij wordt geportretteerd als zwoele vrouw met ernstige problemen, emotioneel onvoorspelbaar en labiel. Jean wijst Oppenheimer twee keer af en blijft toch aan hem hangen.
Na verloop van tijd heeft Oppenheimer een relatie met Kitty, die een tijd met hem vreemd gaat voordat ze scheidt van haar eerdere echtgenoot. Kitty wordt geportretteerd als een flirterige vrouw die veel teveel drinkt en ontreddert en cynisch in het leven staat.
Hoewel deze film werkelijk geweldig is om te zien (echt een TOPaanrader!!) hebben we toch een kanttekening wat betreft de wijze waarop de vrouwen in de film worden neergezet. Ze zijn ongetwijfeld meer geweest dan verwarde en kwetsbare types. Beide vrouwen waren academisch geschoold. Jean heeft het gebracht tot kinderpsychiater en zij had een briljante geest. Het boek ‘An Atomic Love Story’, geschreven door Patricia Klaus en Shirley Streshinsky, laat zien dat beide vrouwen aanzienlijk meer diepgang hebben dan wat de film suggereert. Beide vrouwen hebben ook bijgedragen aan de intellectuele en emotionele capaciteiten van Oppenheimer. De oorzaken van Kitty’s neergang en postnatale depressie worden maar vluchtig belicht. De twijfel van Jean aan haar geaardheid, waardoor ze ook twijfelde aan de haalbaarheid van een huwelijk met Oppenheimer, komt helemaal niet aan bod. Lees hierover in ons portret op Pluk de Liefde.
Verder blijf ik na het kijken met vele vragen zitten. Hoe keek Kitty aan tegen de liefdesrelatie die Robert met Jean bleef houden, zij het beperkt en op afstand? Zelf had ze ervaring met meerdere relaties naast elkaar, hoewel ze van haar echtgenoot scheidde toen ze zwanger werd van Oppenheimer. Was er sprake van tolerantie ten opzichte van de andere vrouw? Had zij zelf ook een andere relatie ernaast? Hoe was het geweest als Kitty meer ruimte had gekregen om haar eigen werk als biologe te doen, in plaats van weggestopt te worden als huisvrouw en moeder op een zwaar bewaakte militaire basis. Was ze dan ook aan de drank geraakt? Dit zijn geen vragen waar de film ook maar een begin van een antwoord op biedt.
