“Toen ik in aanraking kwam met polyamorie, dacht ik eindelijk een wereld binnen te stappen waarin geen plaats was voor jaloezie. Zelf ben ik totaal niet jaloers. Helaas is de werkelijkheid anders”.

Jaloezie, óók bij polyamorie

Goed omgaan met jaloezie  is één van de belangrijkste uitdagingen bij het hebben van meerdere relaties . Jaloezie is een normale reactie op de gedachte dat jouw meest geliefde persoon geestelijk en fysiek intiem met een ander is.  Je voelt soms heel hevige pijnlijke en onrustige gevoelens.  Deze reactie kan zeer heftig zijn en diep raken. Je kunt jezelf tegenvallen.

“Ik had last van jaloezie waarvan ik dacht geen last te hebben. Het overviel me enorm. Ik voelde me soms tekortschieten, want het klopte niet met mijn beeld over mezelf.”

In de monogame relatiecultuur wordt jaloezie als een gegeven beschouwd. Iets waardoor de relatie juist monogaam moet blijven, want je wilt elkaar geen pijn doen. Jaloezie is een legitimatie om geen anderen toe te laten.

Eén van de grote misverstanden over polyamorie is dat jaloezie niet zou voorkomen in polyamore relaties. Dat is niet het geval. We vanuit Pluk de Liefde een poll gedaan over jaloezie.In ruim de helft van de polyrelaties komt jaloezie wel eens voor. Polyamoristen gaan hier in principe alleen wat anders mee om dan mensen die in monogame relaties leven.

Mijn jaloezie is van mij!

Bij polyamorie ga je de jaloezie niet in de volle omvang op je partner projecteren. Jaloezie wordt gezien als een diepe en lastige emotie die tegelijk ook leerzaam is en iets zegt over degene die hem heeft.

Het is erg de moeite waard om ‘het groene monster’ diep in de ogen te kijken en te voelen wat erachter zit. Onderzoek deze emotie en probeer te achterhalen waar deze vandaan komt. Wat hoort bij jezelf, bij wie jij bent en jouw onzekerheden en pijnplekken? Wat hoort werkelijk bij de ander?

Achter jaloezie kan van alles zitten:

• verlatingsangst: de angst in de steek gelaten te worden
• vergelijkingsangst: dat de nieuwe geliefde beter of leuker is dan jij
• de behoefte aan zekerheid en controle
• de angst om buitengesloten te zijn, er niet bij te horen
• afgunst: de behoefte om óók zo’n geweldig leuke vriend(in) te hebben.

Als je je bewust wordt van de oorzaak, kun je zowel beter voor jezelf zorgen en je partner hulp vragen. In deze mindmap zie je de meest voorkomende vormen van jaloezie in beeld gebracht. Het zijn:

Angst voor schaarste

Is er wel genoeg liefde? Kan het wel, liefde delen? Blijft er voor jou genoeg over, als je partner een ander lief heeft?

Als je deze angst voelt, dan moet je leren vertrouwen dat er geen tekort aan liefde is. Dat delen werkelijk kan. Je kan dat langzaam aan ervaren, tijdens een polyrelatie. De liefde van je partner blijft of wordt zelfs sterker, er is geen economie van schaarste, er is overvloed aan liefde. Je partner kan jou helpen door zijn/haar liefde voor jou te benadrukken en liefdevolle activiteiten met jou te ondernemen.

Schaarste

Deze angst is heel logisch als je je eerste stappen zet op polygebied. Is er wel genoeg liefde, als je meerdere reaties aangaat? Het idee van ‘schaarste’  is een vorm van economisch demken over de liefde.  Alsof liefde iets is dat je kunt bezitten en weggeven en dat ‘opraakt’. Maar liefde hoeft niet ‘op’ te raken. De liefde die je voor de één voelt hoeft niet ten koste te gaan van de liefde voor de ander.

Toch zit er wel een grond van waarheid in. Vaak gaat het dan om iets anders. Tijd, energie en ook het focussen op je geliefde(n) kun je niet mateloos doen. Er kan wel degelijk een vorm van vervlakking optreden als je een grote hoeveelheid wat lossere verbindingen hebt met mensen die je maar beperkt ziet. En we hebben ook allemaal met werk en andere bezigheden een struggel om rond te komen met de tijd die we hebben.

Door deze angst concreet te maken, kom je dichter bij de kern. Welke tijd is van jullie samen? Welke afspraken wil je hierover maken? Als je polylief een weekend weg is met de ander, is er dan geen enkel contact meer?  Formuleer wat je graag zou willen en bekijk samen of dat haalbaar is.

Verlatingsangst

Achter verlatingsangst schuilt de diepe angst dat je in de steek gelaten wordt. Helemaal alleen zijn, niet (meer) iemand die hebben die om je geeft of met wie je je leven deelt.

Het overwinnen of simpelweg aangaan van verlatingsangst betekent dat je minder afhankelijk wordt van je geliefde(n). Dat je de waarheid onder ogen ziet dat je ergens inderdaad alleen bent en zal zijn, terwijl je tegelijkertijd ook verbondenheid hebt met anderen. Je partner kan je helpen met je verlatingsangst door zich hiervan bewust te zijn en heel duidelijk te zijn over het belang van de liefdesband en dat hij/zij deze heel belangrijk vindt.

Angst voor verlies van zekerheid en autonomie

Een vaste monogame relatie geeft veel structuur en houvast. Zonder dat je het  beseft, ben je behoorlijk in control over elkaars leven. Je weet waar je aan toe bent, als het gaat om de manier waarop hij of zij bezig is. Jij staat op de eerste plaats en daarna is er niemand. Vaak heb je veel gedeeld leven.

Polyamorie doorbreekt deze zekerheden. Er komt opeens een ander bij.  Jouw plekje is er dan nog wel, maar er komt een ander die ook invloed heeft op het leven  en de tijsdbesteding van je lief. Daardoor kan je (tijdelijk) het gevoel hebben dat je zekerheden kwijtraakt en minder ‘in control’bent over wat er gebeurt. Dit uit zich erin dat je je soms overvallen voelt en plotseling angstig of heel onzeker voelt. De ontwikkelingen in de nieuwe relatie hebben veel invloed op hoe jij je voelt. Het is alsof je een marionet bent van hen, in plaats van dat je op je eigen benen staat.

Als je een grote behoefte hebt aan ‘in control zijn’, kun je proberen met je partner een enkele belangrijke afspraak te maken waardoor je je weer gerustgesteld voelt.  Overdrijf het niet! Hou het eenvoudig en haalbaar

“Toen mijn man een nieuwe vriendin kreeg, voelde ik me even totaal van de kaart. Ik merkte dat ik een beetje zekerheid nodig had om hier doorheen te komen. Ik vroeg mijn man of hij me altijd zou laten weten wanneer hij naar haar toe ging en wanneer hij weer thuis kwam. Dat kon hij gelukkig doen. Doordat hij zich er altijd aan hield, verdween mijn gevoel onzekerheid. Ik wist weer waar ik aan toe was. Ik kon in die tijd  dat hij weg was, andere dingen doen. Dan zat miet meer op hem te wachten en mezelf op te fokken.”

Vergelijkingsangst

Als je deze vorm van jaloezie voelt, dan moet je dealen met je angst dat je denkt dat een andere geliefde beter is, slimmer, mooier, vitaler, seksueel aantrekkelijker of iets anders. Dat jij het onderspit delft, als je geliefde jou zou vergelijken met een andere man of vrouw.

Als je partner jou inderdaad in een weegschaaltje legt waarbij een nieuwe liefde veel leuker lijkt, kan dat behoorlijk hard aankomen, Door met je vergelijkingsangst om te gaan, krijg je meer zelfvertrouwen. Je ontdekt dat jij je uniek zelf bent en dat je niet beter of anders moet zijn dan je bent. Je partner kan jou steunen in je strijd met vergelijkingsangst door liefde en waardering te uiten voor wie jij bent, welke unieke waarde jij hebt.

Angst voor uitsluiting

Wie angst voelt voor uitsluiting, is bang dat de geliefde een band krijgt met een ander waar jij buiten staat. Dat is natuurlijk ook echt zo, hoewel het misschien minder erg is dan je denkt. De angst om buitengesloten te worden kan ook te maken hebben met geheimen waar jij geen deel van uitmaakt. Je geliefde heeft iets of beleeft iets en houdt jou hierbuiten.

De angst om buitengesloten te worden kan erg versterkt worden als je geliefde niet helemaal open is. Je kunt je partner vragen om je op de hoogte te houden van bepaalde zaken die voor jou van belang zijn. Door zelf ook contact aan te gaan met een nieuwe geliefde van je partner, en je open op te stellen, zorg je zelf actief voor een gevoel van aansluiting. Maar je kunt ook je angst helemaal toelaten en bekijken of dit een oude pijn is en wat hieraan te doen.

Afgunst

Een bijzondere vorm van jaloezie is afgunst. Je ziet je partner genieten van een tweede lief. Eigenlijk wil je zelf ook wel een nieuwe relatie erbij.

Misschien vind je het zelf lastig om actief met polyamorie aan de slag te gaan. Je ziet bijvoorbeeld op tegen het daten en het zoeken van een leuke polypartner erbij. Of je denkt dat het voor jou lastig is om iemand te vinden. Het kan zijn dat je er dan goed aan doet om aan je zelfvertrouwen te werken. Je partner heeft een kans om jou te steunen door je duidelijk te maken dat jij een aantrekkelijk mens bent en je aan te moedigen om stappen te zetten.

Jaloezie hanteren, ja dat kan!

“Ik had de meeste jaloezie in het begin, toen we net bezig waren met polyamorie. Dat had te maken met mijn gevoel van eigenwaarde. Daar heb ik zelf veel aan gedaan. Als mijn man nu met zijn vriendin op stap is, ga ik iets leuks doen. Bijvoorbeeld naar de sauna met een goede vriendin. En hij vertelt me vaak hoe blij hij met mij is”

 We hebben ook in onze jaloeziepoll gevraagd wat helpend is. Wat kan je doen aan jaloezie als je er last van hebt? Wat kan je doen om je partner te helpen?  Goed met elkaar praten, je emoties uiten is heel belangrijk. Dat begint met echt voelen wat het je doet, om de pijn of angst of wat het ook is helemaal toe te laten.

Het is een zoekproces hoe om te gaan met jaloezie. Als je er zelf weinig last van hebt, laat dan wel je begrip laat zien voor de gevoelens van de ander. Luister, geef ruimte en vraag of je iets kan bij­dragen. Je bent niet verantwoordelijk voor andermans jaloezie, maar je kunt wel helpen.

5 strategieën voor het hanteren van jaloezie

Met jaloezie valt te leven! In de mindmap hebben we 5 strategieën in kaart gebracht die worden gehanteerd om met gevoelens van jaloezie om te gaan.

Acceptatie

Door jaloezie te zien als iets dat ‘erbij mag horen’ haal je de lading weg van een negatieve emotie. Je gunt je partner een nieuw lief, je geeft jouw vertrouwen en accepteert je eigen onzekerheid die af en toe opduikt. Het kan je gebeuren dat deze weg je meer rust gaat geven dan je verwachtte. Dat je vertrouwen toeneemt en het steeds gemakkelijker wordt om een nieuw lief toe te laten. Bepaalde vormen van meditatie ondersteunen je in dit proces.

Communicatie

Zoals gezegd is het wijs om gevoelens van jaloezie te delen met je partner. Niet om hem of haar daarmee te overstelpen en te dwingen tot ander gedrag. Wel om lucht te geven aan je gevoelens, als die hoog oplopen. En om al pratend met elkaar te kijken of je er samen beter uit kan komen. Vaak kan je partner je namelijk helpen met jouw specifieke angst of gevoeligheid. Simpelweg door daar een beetje rekening mee te houden. Vaak gaan stellen over tot het maken van één of meer afspraken, waardoor jaloezie minder heftig wordt. Bijvoorbeeld: je spreekt met elkaar af dat een date altijd vooraf wordt gecommuniceerd en er gelegenheid is om samen te kijken of het ‘goed voelt’ dat deze stap er is.

Afleiding

Nogal wat poly’s zoeken een vorm van afleiding bij signalen van jaloezie. Dat hoeft niet per se een vlucht te zijn van de gevoelens. Het kan gewoon veel fijner zijn om zelf actief een leuke avond te hebben, in plaats van op de bank te zitten, als je partner met een ander een afspraak heeft. De weg van de afleiding heeft heel veel mogelijkheden. Lekker de sauna in en jezelf verwennen. Of eens met een goeie vriend of vriendin uit eten gaan, die je te lang niet hebt gesproken.

Zelfliefde

Bij de weg van ‘zelfliefde’ realiseer je je dat heftige jaloezie iets zegt over onvoltooide pijn waar je zelf wat mee wilt doen. Ja gaat niet via een ander liefde zoeken, maar je gaat die aan jezelf geven. Dat kan op een materiële manier (jezelf verwennen), maar ook meer emotioneel of geestelijk. Voor sommigen is het aanleiding om het spirituele pad op te gaan.

Hulp zoeken

Als bovenstaande strategieën helemaal niet helpen en de jaloezie heftig is, kun je het beste hulp zoeken. Het is beter om niet langdurig en zwaar met elkaar te worstelen. Door eens buiten je relatie met anderen gesprek te zoeken, krijg je een kans om uit de bubbel van hevige emoties te komen. Vele van ons zijn niet grootgebracht in een omgeving die laat zien hoe je met meerdere relaties zorgvuldig kunt omgaan. We moeten het wiel meestal zelf uitvinden. Maar dat heeft ook grenzen, vooral als de spanningen in je relatie heftig zijn en/of chronisch worden. Blijf niet te lang aanmodderen, zoek steun!

Het kan zijn dat je in je omgeving fijne open minded mensen hebt, met wie je alleen of samen kan praten. Voor veel poly’s werkt het beter om mensen te zoeken die zelf ook poly zijn. Deze vind je in de polycommunity. Er is een uitgebreid circuit van activiteiten, ontmoetingsplekken en gespreksavonden (zie ook achterin dit boek). Door daar met anderen te praten, kan je je ervaringen delen en herkenning vinden.

Als je echt gericht aan je relatie wilt werken, zijn er relatiecoaches die kunnen helpen om de knopen te ontwarren. Kies vooral een coach uit die polytolerant is of enige ervaring heeft met polyamorie. Het is zo’n ander raamwerk van waarden en overtuigingen dat een monogame coach je verder van huis kan brengen. Op de website van Pluk de Liefde hebben we een aantal polycoaches opgenomen.

Tip: onderzoek je jaloezie.

Wat is jouw gevoeligheid? Wie of wat kan jou helpen om hiermee om te gaan?  Welke strategie ligt jou het meest? Maak een concreet plannetje om werk te maken van jouw jaloezie.

Blijf intussen vertrouwen stellen in jezelf en je partner. Vreemd genoeg kan jaloezie jezelf en je relatie een boost geven, als je ermee om leert gaan.

“Ik heb mijn onzekerheid over mezelf onder ogen gezien. Onze relatie is er sterker door geworden. Ik weet nu dat we echt bij elkaar blijven omdat we onze moeilijkste kanten delen en we heel veel van elkaar blijken te houden.”

Behoefte aan meer info?

Zie hiervoor:

Hoe jaloers zijn we in polyamore relaties? – uitslag van onze vragenlijst

Six shades of green – de ene jaloezie is de andere niet

De Polyamorie Starterskit geeft je meteen overzicht over het onderwerp ‘polyamorie’. Praktisch en concreet.

https://www.plukdeliefde.nl/winkel/polyamorie-starterskit-3/